W uzupełnieniu do piątkowej relacji dotyczącej miejscowości Kostomłoty. Kostomłoty
Znajduje się tu XVII wieczna drewniana cerkiew p.w. św. Nikity, zbudowana ok. 1631r , jako unicka. Po likwidacji unii w 1875r przemianowana na prawosławną, a w 1927r. erugowana ponownie jako świątynia katolicka obrządku bizantyjsko-słowiańskiego, czyli neounickiego. Jest to jedyna taka cerkiew w Polsce. Parafia na początku lat sześćdziesiątych podporządkowano bezpośrednio Prymasowi Polski. Od 1969 roku proboszczem jest ks. Roman Piętka, marianin. W 1974r parafię odwidził prymas Polski Stefan Wyszyński, ponowne odwiedziny były w 1988r podczas obchodów 1000-a Rusi. Co to jest obrządek bizantyńsko-słowiański W 1923r. na Podlasiu i Wołyniu z inicjatywy biskupa podlaskiego Henryka Przeździeckiego, za aprobatą Watykanu rozpoczęto akcję neounicką. Prowadzona na ziemiach dawnego zaboru rosyjskiego zamieszkałego przez ludność prawosławną, a kiedyś unicką. Poprzednio Unitów za czasów carskich nawrócono siłą na prawosławie, jednakże po wydaniu ukazu tolerancyjnego w 1905r., przeszła na katolicyzm. Akcja neounicka miała za zadanie przyciągnąć do katolicyzmu, tych co pozostali przy prawosławiu. Miało to polegać na erygowaniu (założenie) wszędzie tam, gdzie prawosławni parafianie wyrażą zgodę. Była to nowa wersja dawnej Unii brzeskiej (połączenie Cerkwi prawosławnej z Kościołem łacińskim w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, dokonane w Brześciu Litewskim w 1596 roku.) dlatego nazwa „Neounia”. Jednakże dochodziło do zatargów między neounitami i prawosławnymi, często w tej samej wsi, tak też było w Kostomłotach. 26 czerwca 1927 r. w Kostomłotach doszło do starcia obu grup, gdzie interweniowała policja. W rezultacie odwołano prawosławnego księdza, a cerkiew została zamknięta. W akcji „Wisła” w 1957r. wysiedlono neounitów jako Rusinów na ziemie zachodnie. Neounia mająca zapobiec ukrainizacji ruskiej ludności i przybliżyć do polskości przyczyniła się do uznania jej przez władze PRL za „Ukraińców”. Mieszkańców uważanych za neounitów wysiedlono do Kandyt w woj. Olsztyńskim. Na miejsce wysiedlonych osadzono Polaków zza Bugu. W 1957 roku po „odwilży” neounici powrócili do Kostomłotów i odkupili lub pobudowali swoje domy.
Trochę długo, ale krócej się nie da. :D
|